Wanneer is een Vaarbewijs Verplicht? De Duidelijke Regels voor 2025 en 2026

Je hebt net een prachtige sloep gekocht, of je kijkt op Marktplaats naar een leuk motorbootje voor de zomer. De zon schijnt, je ziet jezelf al varen... en dan popt die ene, belangrijke vraag op: "Heb ik hier eigenlijk een vaarbewijs voor nodig?"

Het is een vraag die we bij Vaarschool Het Kompas dagelijks krijgen. En terecht, want de regels kunnen verwarrend lijken en de boetes zijn niet mals. Als instructeur help ik je graag om voor eens en altijd duidelijkheid te scheppen. In dit kennisbankartikel leg ik je in normale mensentaal uit wanneer een vaarbewijs verplicht is.

De Twee Gouden Regels: Snelheid en Lengte

Vergeet even alle ingewikkelde uitzonderingen en details. De Nederlandse wet heeft twee hele duidelijke hoofdregels. Als je boot aan één van deze twee criteria voldoet, dan is een vaarbewijs verplicht.

Regel 1: Je boot KAN sneller dan 20 km/u

Dit is de belangrijkste en meest voorkomende reden voor de vaarbewijsplicht. Let goed op het woordje 'kan'. Het gaat er niet om hoe hard jij daadwerkelijk vaart, maar om de constructiesnelheid van de boot.

• Wat is 20 km/u? Om je een idee te geven: dit is harder dan een gemiddelde fietser voluit gaat. De meeste open motorbootjes, speedboten, waterscooters en zelfs sloepen met een wat zwaardere motorisering kunnen deze snelheid makkelijk halen.
• Hoe weet ik dat? De maximale snelheid staat vaak in de specificaties van je boot of motor. Bij twijfel kun je het navragen bij de fabrikant of verkoper. De politie op het water kan dit ook met een simpele meting vaststellen.

De wet is hier heel zwart-wit in: zelfs als je plechtig belooft om nooit het gas vol open te trekken, maar je boot kán het wel, dan moet je het vaarbewijs op zak hebben.

Regel 2: Je boot is 15 meter of langer

De tweede regel heeft niets met snelheid te maken, maar alles met formaat. Voor elke boot met een romplengte van 15 meter tot 25 meter die voor pleziervaart wordt gebruikt, is een vaarbewijs verplicht.

Dit geldt dus ook voor een langzaam varend woonschip of een groot, klassiek zeiljacht. Een boot van dit formaat heeft een heel andere manoeuvreerbaarheid en kan veel schade aanrichten. Daarom is de extra kennis die je opdoet voor je vaarbewijs essentieel.

(Let op: voor schepen die bedrijfsmatig worden gebruikt of langer zijn dan 25 meter gelden weer andere, zwaardere eisen zoals het Groot Pleziervaartbewijs of een schipperspatent.)

"Maar ik vaar nooit zo hard!" - Veelgestelde Vragen

Ik hoor de tegenwerpingen in mijn leslokaal al. "Maar mijn boot is klein," of "Ik gebruik hem alleen om rustig te toeren." Laten we de meest voorkomende 'ja, maars' even doornemen.

"Is het de motor of de boot die telt voor de snelheid?"

Het gaat om de combinatie. Een rubberbootje met een 2pk motortje zal de 20 km/u nooit halen. Maar hang je achter ditzelfde rubberbootje een 15pk motor, dan wordt het een ander verhaal en is een vaarbewijs verplicht.

"Wat als ik een jetski of waterscooter heb?"

Altijd. Een jetski of waterscooter is per definitie een 'snelle motorboot'. Hiervoor is dus altijd een vaarbewijs verplicht. Je moet bovendien minimaal 18 jaar zijn om hem te besturen.

"Geldt de vaarbewijsplicht ook voor een zeilboot?"

Ja, als je zeilboot voldoet aan een van de twee gouden regels. Een zeilboot korter dan 15 meter die niet sneller kan dan 20 km/u op de motor, is vaarbewijsvrij. Een groter zeiljacht van bijvoorbeeld 16 meter is dus wél vaarbewijsplichtig, ook al vaar je er rustig mee.

Welk Vaarbewijs heb je dan Nodig?

Oké, je hebt vastgesteld dat een vaarbewijs verplicht is voor jouw boot. Welke heb je dan nodig?

• Klein Vaarbewijs 1 (KVB1): Dit is het basisvaarbewijs. Het is verplicht op rivieren, kanalen en meren. Voor 95% van de watersporters in Nederland is dit het juiste bewijs om mee te beginnen.
• Klein Vaarbewijs 2 (KVB2): Dit is een aanvulling op KVB1. Je hebt dit nodig als je op de grote, open wateren wilt varen, zoals het IJsselmeer, Markermeer, de Waddenzee en de Ooster- en Westerschelde.

Varen zonder Vaarbewijs: Dit Riskeer je

Even kort en krachtig: doe het niet. De boete voor het varen zonder vaarbewijs terwijl dat wel verplicht is, bedraagt op dit moment €600,-. Een bedrag waar je bijna vier keer een volledige dagcursus voor kunt volgen. Los van de boete is het onverantwoord voor je eigen veiligheid en die van anderen. Mocht je schade veroorzaken, dan kan je verzekeraar ook nog eens heel moeilijk gaan doen.

Kort Samengevat

• Boot kan sneller dan 20 km/u? → Vaarbewijs verplicht.
• Boot is 15 meter of langer? → Vaarbewijs verplicht.
• Voldoe je aan één van de twee? → Klein Vaarbewijs 1 is de basis.
• Ga je het IJsselmeer of de Waddenzee op? → Klein Vaarbewijs 2 erbij.

Twijfel je nog? Wij helpen je op koers

Ik hoop dat dit overzicht je duidelijkheid heeft gegeven. Varen is het mooiste wat er is, en met de juiste papieren op zak doe je het zorgeloos en veilig.

Twijfel je na het lezen nog steeds of voor jouw specifieke situatie een vaarbewijs verplicht is? Neem gerust contact met ons op. We helpen je graag op weg.

Bekijk hier onze Vaarbewijs 1 Cursus en zet vandaag nog de eerste veilige stap.